Bouwverslag Jakovlev – 11.

Al enige tijd kriebelde mijn vingers. Er moest weer iets gebouwd gaan worden.

Na een hele dag met de muis eentjes en nullen rond te zitten schuiven wil je ook wel eens iets “doen”. En dan maar meteen iets “moois”, als het even kan op schaal. Je moet de lat niet te laag leggen, er moet ook uitdaging in zitten.

In een FMT magazine van een aantal jaren terug staat een verslag van de Graupner ARF Yak-11. Na dit gelezen te hebben was de keuze gemaakt.

Enkele feiten:
Yakovlev 11	Les- en trainingtoestel (gebaseerd op de Yak-3 fighter)
Eerste vlucht:	10 november 1945
Spanweidte:	9,40 m
Lengte:	8,50 m
Hoogte:	3,28 m
Motor:	Chvetsov ASh-21, 7 cilinder stermotor, goed voor maximaal 570 pk
Kruissnelheid:	370 Km/u
Topsnelheid:	465 Km/u
Plafond:	7.100 m
Klimsnelheid:	8,1 m/sec.

De Yak-11 werd in Tsjecho-Slowakije in licentie gebouwd als Let C-11.

Op zoek naar tekeningen. Dokter Google heeft voor elk middel wel een kwaal, dus de toverdoos aangestoken.

Hum, niet zo simpel.

Na gruwelijk veel googelen kwam ik terecht in een draadje op rc universe waarin een Amerikaanse modelbouwer, Chad Veich, met een 1 op 4,5 Yak bezig is. Een goed doordachte constructie, netjes getekend in AutoCAD.

Na wat heen en weer mailen en de belofte dat ik ze aan niemand verder zou geven heb ik zijn tekeningen gekregen en heb die geschaald naar een voor mij beter vervoerbare 1 op 5.

Ook behoorlijk wat aanpassingen gedaan omdat we hier nu eenmaal met hout in metrische maten werken en voor de motor en het landingsgestel.

Bij en schaal model past geen uitstekende uitlaat daar waar hij bij het prototype ook niet zit.

Meteen een nieuwe uitdaging er bij. Welke motor past er helemaal in?!

De 7 cilinder wordt het. Inhoud 35 cc. Oh zo mooi. Bijna te mooi om te gebruiken.

Zie hier, een vliegtuig in wording.

Stapeltje hout. Ribben en spanten geprint. Het feest kan beginnen.

Het eerste hout werd eind april 2012 onder handen genomen.

Zo, de eerste vleugel “klaar”.

Na nog wat uurtjes zagen en snijden begint de stapel aardig te groeien.

Tijd om de passingen zo hier en daar te controleren.

Begint al ergens op te lijken.

1-7-12

Het is al weer even geleden dat ik aan het bouwen was. Voorzichtig beginnen dus.

Voor de verandering aan de achterkant. Stabilisator en hoogteroer in de lijm.

Ook het tweede hoogteroer, keurig uitgelijnd.

Een hulpstuk. Een bankje om de stabilo recht te houden.

Beplanking er op, voorlijst in de lijm en de tipblokken uitgezaagd.

Het eerste deel van het hoogteroer al op maat geschuurd.

Onderkant ook beplaat en de tips eraan gelijmd.

Past aardig.

Even de zaak een beetje in de goede richting geschuurd.

Gap seals erop.

Voor nu goed genoeg. De trimvlakken komen later wel op maat.

Volgende stap een vleugelhelft.

De meeste ribben van vleugel één opgezet.

Een paar pond ijzer (met dank aan David) er tegenaan gegooid om de zaak in het gareel te houden.

Uitmeten en aftekenen op het werkblad.

De kern van de vleugel op het werkblad vastgezet met een druppeltje secondenlijm.

Extra versteviging voor het onderstel zit al op de ribben geplakt.

De voorlijst nat gemaakt en op zijn plek gezet met de gewichten.

Passen en meten om de rail voor de retrackt er goed in te zetten.

Het staat een beetje slordig als het wiel er half uit zou hangen en nu kan ik er nog goed bij.

Web shears plakken, voorlijst plakken en de achterliggers erop.

Een nachtje laten drogen en bij de volgende gtst kan het indekken beginnen.

De rondingen extra aandrukken met behulp van de zandzakken.

De sterke welving bij de wortel in bedwang gehouden met wat extra kilootjes.

Ontdaan van gewicht en spelden lijkt het al iets.

Toch niet wat het zou moeten zijn.

Te veel afwijking ten opzichte van de tekening.

Dat moet beter.

November 2012. Met de AutoCAD tekening op de USB stick naar FabLab.

Ben je belasert? Ja dus.

Jan-Hein doet het voor een MBF vriendenprijs.

De lastige stukken en delen die essentieel zijn voor de vorm lekker laten snijden .

Daar kan ik met het mes niet tegenop.

Opnieuw. Het hart van de vleugel.

En dit past allemaal net iets beter dan mijn handsnijwerk.

Voorlijst nat gemaakt en op zijn plek gedwongen.

Beplanking erop en nu een nachtje of wat laten drogen.

Zo, de bovenkant zit dicht.

De hulpstukken op het werkblad gelijmd en de vleugel op zijn kop voor het inwendige.

Een paar stukjes triplex om de box voor de dihedral brace kompleet te maken.

Om de retract te bevestigen een paar stevige latten gemaakt.

De pootjes heb ik nog niet dus wat creatief passen en meten.

Moet kunnen.

Tijd om de achterkant van de vleugel onder handen te nemen.

Het “flapruim” in de lijm. En weer wachten tot het droog is.

Tijd dus om al aan het hang en sluitwerk te werken.

Een beetje zagen en vijlen en het resultaat is volgens tekening.

Moet dus goed zijn.

Een flap in wording.

Ook maar het begin gemaakt voor de aileron (nog net zichtbaar).

De flap op zijn plaats en even kijken hoe dat werkt.

Aileron servo op zijn plaats gezet.

Aileron eraan en even “testen” om te zien of de scharnierpunten op de juiste plek zitten.

En lijmen die handel.

Deze vleugelhelft aan de kant om de volgende op te zetten.

De onderkant maak ik pas dicht als ik de wielpootjes heb uitgelijnd en vastgezet.

Inderdaad, meer van hetzelfde alleen andersom.

Dus wat stappen weg gelaten.

 Wat hulpjes om de zaak te fixeren. Hier ook de aileron servo al gemonteerd.

De wielpootjes zijn binnen. Even kijken hoe dat staat.

De vleugeldelen tegen elkaar, wielen er aan en de retracts met klemmen vastgezet.

Ziet er wel gaaf uit.

Een paar servo trays snijden.

Dit gaat de fuse box worden.

Een klodder lijm er tussen en met de nodige klemmen en gewichten de zaak in bedwang houden.

De gaten voor de vleugelpennen uitlijnen.

En het achterdeel van de romp opgezet.

We zullen er eens wat model in gaan brengen.

Spantjes, latjes.

Beetje schuren.

En er komt model aan.

Weer een beetje plakken.

Één zijkant dicht en begin gemaakt met de fearing.

Rest van de bovenkant ook dicht. Pauze. Wachten tot de lijm droog is.

En nog meer plakwerk.

Gelukkig heb ik een extra doosje spelden.

Ok. De voorkant zit zover dicht.

Tijd om de achterkant onder handen te nemen.

Nu mag de stabilo worden vastgezet en het ruwbouw kielvlak gemonteerd.

De voorlijst van het kielvlak in model geschuurd en aan het bovendek begonnen.

De servo voor het hoogteroer heeft zijn plaatsje al gevonden.

De tip van het kielvlak is nu ook gelijmd en in model geschuurd.

Beplanking van het bovendek grof uitgesneden en goed nat gemaakt vastgespeld om in model te komen.

Bovendek gelijmd en staartstuk onder handen genomen.

Rudder wordt passend gemaakt.

Een buizenframe. Hoe laat je dat overkomen.

Een zakje saté prikkers biedt uitkomst.

De dunste die ik kan vinden waren helaas te dik dus in de “draaibank” en ongeveer een millimeter “afdraaien” met schuurpapier.

Een lastige en tijdrovende klus. Te hard knijpen draait het stokje op, verbrandt je vingers en trekt de vezels uit elkaar.

Gelukkig zitten er wel 100 in een pakje dus moet ik makkelijk de ruim 6 meter nodige “buizen” over kunnen houden.

De eerste 2,5 meter opgelijmd. Nog maar iets meer dan 3,5 meter te gaan.

Zo, het buizenframe is klaar.

Na een tijdje de prioriteiten anders gelegd te hebben weer eens aan het knutselen geslagen.

Uit dit stukje balsa moet straks het achterwiel tevoorschijn komen.

Nu kan ik er nog bij, dus ruimte maken voor de verlichting in de wingtips zodat ik de led met koelplaatje en al er later in kan schuiven.

Zo, de tip er op gelijmd.

En nu met schaaf en schuurpapier aan de gang om een groot deel ervan om te zetten in houtkrullen en stof. Veeeeeel stof.

Nou ik toch weer de vleugel op tafel heb de wieldeur uitgesneden.

Er moet natuurlijk ook nog zoiets als een motorkap gemaakt worden.

Van hout dan maar.

Even uittekenen.

Dit gaat een ring worden waarin de latjes gelijmd worden.

Zo ongeveer.

Na wat plak- schuur- en snijwerk kan er weer gebouwd worden.

Losjes in elkaar om te kunnen passen.

Yep, zo moet het maar.

Lijm ertussen en een nachtje laten drogen.

Zo, het begin is er.

Nu de neusring.

Een stuk dakplaat brengt uitkomst.

Dat is behoorlijk rond al zeg ik het zelf.

Na een uurtje of twee schuren ziet het er bruikbaar uit.

Daar kan een matje op en dan met de verfroller even vol soppen.

Ben benieuwd hoe dat werkt. Heb ik nog nooit gedaan.

Het resultaat na een nachtje uitharden. Ziet er eigenlijk best wel goed uit. De reuk is een ander verhaal.

Schuurpapier weer eens opzoeken.

Buitenkant mooi glad geschuurd.

Het hart er uitgezaagd en ontdaan van de schuimkern. Pak van m’n hart, hij past precies.

Zit nog wel een beetje schuim in maar dat spoel ik er wel een keer uit.

De rand aan de binnenkant met de Dremel op maat gemaakt.

Zo ongeveer moet het er uit gaan zien.

Koeling in overvloed J.

Een paar plankjes balsa later begint het op een echte motorkap te lijken.

De stuurhut.

Lastig, lastig.

Eerst maar eens spantjes maken. Methode afgekeken van Han de bouwer.

Vuren één millimeter dik, nat maken en om een malletje buigen.

En na een nachtje drogen het resultaat.

Licht en sterk.

Tja, hoe krijg ik die kappen op lijn en zo dat ik ze ook nog open krijg om in het inwendige ergens bij te kunnen?

He, de baas heeft een 3d printer aangeschaft voor demo gebruik.

Niet zo’n hele grote maar dit geeft mogelijkheden.

Even met AutoCad spelen om de rails voor de cockpitkap te maken.

Maximum printhoogte 16 cm dus dan maar een paar stukjes meer en later aan elkaar kitten.

Voetje eraan om niet om te laten vallen.

Vervolgens in Cura om er een printbestand van te maken.

En nu kan de printer aan het werk.

Heel benieuwd wat dat gaat worden.

Dit dus.

Plus het nodige snij- en schuurwerk om die rafels er af te krijgen. Of nog maar een keer printen en hopen dat het er beter uit komt.

De kap wordt in losse delen geprint. De eerste spant in wording. Hier moet de kap dus passend tegenaan komen.

Rechts op de foto de vier delen waaruit de kap wordt opgebouwd.

Even een velletje transparante folie –nog geen A4 groot- gekocht à raison € 10,-.

Prijzig, maar voor dat geld kreeg ik er wel de aardbeienvlaai bij.

En nu eens kijken hoe dat op de rails gaat.

Mooi. Dat schuift in ieder geval over elkaar.

En er komt meer………….